Kinderen en Social Media

Social media is de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden in onze maatschappij.  Ook voor onze kinderen. Er komt dus hoogstwaarschijnlijk een dag dat je kind een Facebook-, Instagram-, Twitter-, Snapchat- of ander social media account wil. De generatie ouders van nu kent in ieder geval nog een tijd zonder Facebook en Whatsapp. Maar onze kinderen hebben tegenwoordig een volledige levensgeschiedenis op social media. De gevolgen hiervan kunnen verregaand zijn. Zonder het te weten kunnen je kinderen zichzelf beschadigen door de verkeerde dingen online te delen. Daarom is het goed om je kinderen te wijzen op de eventuele gevaren en duidelijke afspraken met ze te maken.

Imago

Kinderen delen voornamelijk lieve, mooie, ontroerende, grappige of creatieve boodschappen met elkaar. Ze kunnen vrienden een hart onder de riem steken met een kort berichtje op Facebook of een grappig of mooi filmpje delen en hopen dat die veel likes oplevert. Zo bouwen ze aan hun imago. En dat laatste is met name voor de grotere kinderen heel erg belangrijk.

Uit onderzoek blijkt dat kinderen vooral actief zijn op Whatsapp (89%). Daarnaast zijn Facebook (75%), YouTube (72%), Instagram (52%) en Snapchat (37,4%) populair onder kinderen. Het gebruik van social media per leeftijd is als volgt: 8 jaar: 24 procent, 9  jaar: 29 procent, 10 jaar: 49 procent, 11 jaar: 70 procent, 12 jaar: 84 procent, 13 jaar en ouder: bijna alle kinderen.

 

Vijf gevaren van sociale media waar je met je kinderen over moet praten.

1. Het gevaar van contacten met vreemden.

Het is moeilijk om online het verschil tussen vrienden en vijanden te zien. Je kind kan zomaar benaderd worden door iemand die hij of zij helemaal niet kent. Leg uit dat niet alle mensen op social media zijn wie ze zeggen dat ze zijn. Zorg dat hun pagina’s op Facebook en Instagram niet openbaar staan, maar maak er een privé account van. Adviseer ze om alleen vriendschapsverzoeken van bekenden te accepteren. Kijk als ouder ook mee. Wordt Facebook en/of instagram vriend van je kind.

2. Informatie delen – onthul niet te veel.

Druk je kind op het hart nooit tegen vreemden te vertellen waar hij/zij woont en op school zit of wanneer jullie op vakantie gaan. Leg uit dat dat soort informatie terecht kan komen bij vreemden met slechte bedoelingen.

3. Pas op bij het plaatsen van foto’s.

Kinderen moeten de potentiële risico’s kennen van wat ze online plaatsen. Met name foto’s kunnen erg gevaarlijk zijn. Het is belangrijk de kinderen te laten weten dat ze beter geen foto’s sturen naar vreemden. Foto’s bevatten namelijk Exif data – informatie over de locatie en tijd die de camera of de telefoon digitaal aan de foto hecht. Iemand die een foto ontvangt kan die gegevens gebruiken om de exacte geografische locatie te bepalen van waar die foto is genomen. Op de meeste platforms worden Exif data automatisch verwijderd bij het plaatsen van een foto of video. Dit is o.a. het geval bij Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn en Marktplaats.nl. Toch blijft het oppassen geblazen. Los van de Exif data kan een bepaalde foto ook tegen je gebruikt worden. ‘Online shaming’ komt steeds vaker voor. Hierbij wordt een foto gebruikt van persoonlijke aard (bijvoorbeeld een naaktfoto) om iemand voor de hele school voor gek te zetten en/of te chanteren. Zo’n foto krijg je helaas nooit meer weg van internet, omdat deze vaak al snel op allerlei vage sites wordt gekopieerd of razendsnel wordt verspreid onder een groep scholieren.

4. Social media bewaart alles voor altijd.

Leg je kinderen uit dat alles op social media ook in de toekomst zichtbaar zal zijn. Dit betekent dus dat in de toekomst universiteiten, hogescholen, potentiële werkgevers en alle anderen de foto’s kunnen zien die je nu plaatst.. Dus als ze ooit nog astronaut, profvoetballer of minister-president willen worden, kunnen ze beter opletten wat ze nu op Facebook zetten.

5. Cyberpesten.

Praat met je kinderen over pesten en leg uit dat het misschien minder erg lijkt als dit online is, maar dat dit minstens zo erg is. Als je op school gepest wordt, ben je in ieder geval thuis nog veilig. Social media is er echter 24 uur per dag, 7 dagen per week. Als pesten zich online afspeelt is een kind nergens meer veilig.

 

Websites over veilig internet

• Mediawijsheid
• Veiliginternetten
• Mediaopvoeding
• Vraaghetdepolitie

Tien tips

Mediapedagoog Frederike Lems heeft de volgende 10 tips beschreven voor het veilig gebruik van social media onder kinderen;

1. Heeft je kind interesse in een bepaald sociaal platform, kijk dan eerst zelf even wat het is. Goede sites voor kinderen bieden een pagina met informatie voor ouders en/of informatie over veiligheid.
2. Voor veel sociale platforms moet je kind officieel 13 jaar zijn om een account aan te kunnen maken. Toch hebben miljoenen jongere kinderen al een account. Maak een afweging: heb je begrip voor het feit dat ‘bijna iedereen in de klas’ een account heeft of houden jullie die leeftijdsgrens aan? Het nadeel van liegen over je leeftijd is dat je bij problemen minder uitgebreid beschermd wordt door de wet. Als je ervoor kiest het wel te doen, benadruk dan dat het een uitzondering is.
3. Start samen. Maak samen een account aan en bespreek alles wat je tegenkomt. Onderzoek samen, praat erover en vraag door, maar beslis uiteindelijk zelf. Bespreek bijvoorbeeld de privacy-instellingen. Welke informatie toont je kind aan wie? Praat ook over het toevoegen van vrienden: laat alleen mensen toe die je goed kent.
4. Leer je kind zuinig te zijn op zichzelf. Leg uit dat als je een foto op internet plaatst, je de regie erover verliest. Je weet nooit zeker wie de foto ziet en wat diegene ermee zal doen. Maak dat concreet door hem zichzelf bij elke foto te laten afvragen: is het oké als ik die foto zou terugzien op een digibord in de centrale ruimte op school?
5. Leg uit dat het makkelijker is om onaardig of brutaal te zijn via tekst dan in het echt. Spreek daarom af dat je kind zich bij elk bericht afvraagt: zou ik dit ook zo zeggen als ik deze persoon in de ogen keek? Bovendien lonen vriendelijke berichten: die zijn veel populairder dan berichten waarin mensen zeuren of bot zijn.
6. Gaat het om een sociaal netwerk? Word dan zelf ook lid en vrienden met je kind, zolang hij dat toestaat.
7. Bespreek portret- en auteursrecht. Een ingewikkeld systeem, maar er zijn kinderen die van de rechter een flink bedrag moesten betalen aan de maker. In groep 6 maken kinderen al werkstukken via internet, terwijl ze vaak niet op de hoogte zijn van deze rechten. Bij jonge kinderen kun je voorstellen om hun werkstuk niet te publiceren, dus niet te plaatsen op een openbare plek. Is je kind ouder en/of start hij met een sociaal medium, dan kun je hem meer uitleggen. Als je kind bijvoorbeeld een foto wilt plaatsen (publiceren!) waar ook iemand anders herkenbaar op staat, moet hij eigenlijk eerst toestemming vragen. Daarnaast moet je kind uitkijken met het publiceren van foto’s die hij op internet heeft gevonden, er rust namelijk bijna altijd auteursrecht op.
8. Leer je kind reclame te herkennenen te doorzien. Bespreek wat wel en niet reclame is op de site. Mag je kind daar wel of niet op klikken? Het zijn vaak webshops, dus in feite gaat je kind winkelen.
9. Maak afspraken over online spellendie je via social media aangeboden worden. Sommige spellen maken misbruik van het onbegrip van kinderen. Het is lang niet altijd duidelijk of iets geld kost of niet. Spreek af dat je kind jou erbij haalt als hij in zo’n situatie terechtkomt. Met veel spellen kan je kind zich lang gratis vermaken. Mocht er een situatie ontstaan waarbij je kind geld wil uitgeven, dan kun je natuurlijk besluiten dat dat niet mag. Veel kinderen zijn ook trots op hoog behaalde levels zonder geld uit te geven. Aan de andere kant: wat is het verschil tussen het kopen van een game in een speelgoedwinkel en betalen voor een toevoeging aan een online spel? Als je besluit dat je kind geld mag uitgeven, spreek dan af dat hij jou erbij haalt, zodat je zelf de betaalprocedure doorloopt. En misschien is het een goed idee dat hij (een deel van) het spel van zijn zakgeld betaalt.
10. Vraag regelmatig aan je kind hoe het gaat en wat zijn ervaringen zijn. Probeer alles samen uit te zoeken en kennis te delen. Ook kun je op basis van de ervaringen van je kind besluiten om bepaalde regels aan te passen (aan zijn toenemende leeftijd, bijvoorbeeld).

 

Verbieden?

Als je dit allemaal zo leest, zou je als ouders geneigd zijn je kinderen te verbieden om social media te gebruiken. Echter, verbieden heeft totaal geen zin, dat werkt alleen maar stiekem gebruik in de hand. Bovendien zouden je kinderen allerlei sociale interacties missen. Social media hoort nou eenmaal bij ons leven. Laten we hier samen met onze kinderen zo verstandig mogelijk mee omgaan.

Heb jij feedback of tips over dit onderwerp? Laat het in een reactie hieronder gerust weten!

Wendy Bakx-Sanner