Grenzen stellen

Er zijn grenzen…

In elk gezin is er wel eens ruzie of onenigheid. Dat is niet gek, want bij het opgroeien en opvoeden hoort het verkennen van grenzen. Grenzen van jezelf en die van de ander. Het stellen van grenzen hoort bij opvoeden en opgroeien. Jonge kinderen hebben een enorme drang om de wereld om hen heen te ontdekken. En dat is maar goed ook, want zonder die drang zou een kind zich niet goed ontwikkelen. De drang de wereld te ontdekken, stimuleert het kind te gaan zitten, kruipen, lopen, praten, sociale contacten aan te gaan etc. Maar deze behoefte vraagt van de ouders naast aanmoediging ook begeleiding en begrenzing. Grenzen stellen betekent regels afspreken. Het stellen van grenzen is noodzakelijk in de opvoeding. Zonder grenzen ontwikkelt het kind zich tot een onevenwichtige persoonlijkheid, die niet geleerd heeft rekening te houden met anderen. Zonder grenzen kan een kind zichzelf ook in gevaar brengen.

Al zal het kind het niet altijd zo ervaren, juist in het belang van het kind is het goed grenzen te stellen. Voor sommige kinderen (en volwassenen) is dat synoniem aan streng zijn. Echter, deze ‘strengheid’ heeft niets te maken met onvriendelijkheid, maar alles met het geven van duidelijkheid. En daar zijn zowel kinderen als opvoeders bij gebaat. Mag je dan helemaal niet verwennen? Natuurlijk wel! Maar ouders moeten er niet in doorschieten, want dan groeien hun kinderen niet op tot zelfstandige volwassenen die weten om te gaan met tegenslagen.

Zelfvertrouwen en regels

Elke ouder wenst dat zijn kind genoeg zelfvertrouwen heeft om de wijde wereld in te gaan. Zelfvertrouwen is iets wat groeit door het stellen van grenzen. Dit is niet alleen belangrijk voor de veiligheid van het kind, maar het helpt ook bij het bijbrengen van de basisregels van de sociale omgang, bij het aanleren van normen en waarden en om het kind te leren ook rekening te houden met de gevoelens en wensen van anderen. Een kind heeft regels nodig. Regels bieden een kind houvast en duidelijkheid en hierdoor ook veiligheid. Het kind weet dan wat er van hem of haar verwacht wordt, en tegelijkertijd ook wat het van de ouders kan verwachten. Deze duidelijkheid en veiligheid helpen het kind weer om zelfvertrouwen op te bouwen.

De voordelen van grenzen stellen

Regels:

• zijn niet belastend, maar ontlastend;
• voorkomen steeds dezelfde discussie, het scheelt daardoor veel tijd;
• bevorderen de sfeer;
• bieden veiligheid;
• geven houvast;
• stimuleren het zelfvertrouwen;
• brengen een kind respect bij;
• leren je kind rekening te houden met anderen;
• zijn er ook om incidenteel van af te wijken en dat wordt dan ervaren als een beloning.

 

Hoe stel je grenzen?

1. Wees duidelijk tegen een kind. Leg uit waarom iets wel of niet mag, zodat het kind zich eerder bij de grens neerlegt en de volwassene zich beter realiseert waarom hij deze grens belangrijk vindt. Dit geeft de volwassene ook houvast om bij zijn standpunt te blijven en minder snel toe te geven.
2. Wees consequent in het begrenzen van gedrag. Belangrijk is dus te handelen wanneer de grens is bereikt, of net iets daarvoor. Probeer in ieder geval te vermijden dat de grens te laat of helemaal niet wordt gesteld. Een kind leert er niets van als het de ene keer wel met zijn vieze schoenen naar binnen mag en de volgende dag niet. Het weet dan niet waar het aan toe is. En kinderen zullen altijd naar grenzen zoeken.
3. Bied het kind veiligheid. Zo weten ze wat er wel of niet mag, hoe ver ze kunnen gaan. Als ouders consequent zijn, hoeven kinderen niet bang te zijn dat ze de volgende keer een uitbrander krijgen als ze datgene doen wat ze altijd al deden.
4. Laat het kind zien wat het effect op de ander is van brutaal gedrag. Spiegel zijn gedrag: “wat zou jij ervan vinden als ik je uitscheld voor dom varken?”
5. Bied alternatieven, maak duidelijk wat het een kind oplevert wanneer het meer gewenst gedrag laat zien. Straf niet alleen, vergroot gewenst gedrag ook uit en beloon het. Het kind zal dan gemotiveerder zijn andere manieren aan te leren en grenzen te accepteren.
6. Maak aangenaam gedrag aantrekkelijk. En wijs op ongewenst gedrag: als je je zo gedraagt, vinden mensen je helemaal niet aardig.
   Consequent

 

Om grenzen goed te kunnen bewaken, is het heel belangrijk dat een ouder consequent is. Wanneer een regel de ene dag geldt en de volgende dag niet, zal het kind steeds weer de grens op zoeken om te kijken of de regel mogelijk nog een keer overtreden kan worden. Daarnaast is het ook belangrijk om als ouder het goede voorbeeld te geven. Een kind als regel geven dat één snoepje in de middag voldoende is, is voor een kind moeilijk te accepteren wanneer de ouders wel meerdere chocolaatjes en koekjes bij de koffie nemen. Als je erop let, zul je zien dat wij ouders ons vaak schuldig maken aan het niet geven van het goede voorbeeld!

Bij het stellen van regels is het belangrijk dat het kind de regel begrijpt. Het is dan ook belangrijk het kind niet alleen de regels te leren maar ook het waarom van de regel (omdat het onveilig is, omdat je iemand daarmee pijn doet, omdat ik dat vervelend vind etc.). En hoe simpel het ook klinkt, het is ook belangrijk na te gaan of het kind goed geluisterd heeft bij het stellen van de regel. Een regel die het kind maar half gehoord heeft, zal niet nageleefd worden. Het is dan ook een goed idee om de regels op papier te zetten, zodat het kind niet kan zeggen de regel niet gehoord te hebben of vergeten te zijn. Bij oudere kinderen kunnen de regels gewoon opgeschreven worden en op een duidelijke plek opgehangen worden. Bij jonge kinderen kan hetzelfde gedaan worden met behulp van pictogrammen. Kinderen zijn gevoelig voor de manier waarop gecommuniceerd wordt. Ouders moeten zich hiervan bewust zijn en daarbij goed kijken wat bij hun kind het beste werkt. Als dit goed loopt, zal je kind de regels gemakkelijker begrijpen.

Een schrale troost: grenzen stellen hoort er voor ons allemaal bij. Er zijn nu eenmaal grenzen….
Heb jij feedback of tips over dit onderwerp? Laat het in een reactie hieronder gerust weten!

Wendy Bakx-Sanner