Jaloezie

Jaloezie!

Veel ouders en nanny’s maken het wel eens mee: kinderen die jaloers zijn op elkaar. Bijna ieder kind laat wel eens wat jaloezie zien. Kinderen gooien hun jaloezie er uit, gaan mokken, zeuren of huilen. En dat roept vaak een negatieve reactie van ouders op. Hieronder heb ik beschreven hoe we jaloezie kunnen herkennen en hoe we er als opvoeders het beste mee om kunnen gaan.

 

Wat is jaloezie?

Is jaloezie een fijn gevoel of juist een onprettig gevoel?

En wat is jaloezie precies en wat kun je er tegen doen?

Jaloezie is een emotie die, net als blijdschap, angst, boosheid en verdriet, onlosmakelijk met ons mensen verbonden is. We worden met synoniemen als ijverzucht, rivaliteit, afgunst en angst om de oren geslagen, maar een eenzijdige definitie ontbreekt.

 

Gevoelens

Het beter willen doen dan de ander, het vechten om de eer, iemand iets misgunnen, het bang zijn om dierbaren te verliezen. Dit zijn allemaal gevoelens die met jaloezie te maken kunnen hebben, maar die zeker niet altijd samengaan.

 

Wanneer je beter wilt presteren dan een zus/broer of vriendin, wil dat nog niet zeggen dat je hem of haar een betere prestatie misgunt. En wanneer je zus bijvoorbeeld in een hoger hockey team speelt, wil dat nog niet zeggen dat jij het op haar team voorzien hebt.

 

Rationele en irrationele jaloezie

Om een betere definitie van jaloezie te geven, is het onderscheid tussen rationele en irrationele jaloezie van de Amerikaanse gedragstherapeut Albert Ellis erg bruikbaar.

 

Hierbij is rationele jaloezie het gevoel dat optreedt als er daadwerkelijk redenen zijn om jaloers te worden (bijvoorbeeld wanneer je partner vreemdgaat of een ander er met de credits van jouw werk vandoor gaat). Je hebt dus rationeel ‘normaal’ gezien alle reden om je teleurgesteld, spijtig of verdrietig te voelen.

 

Irrationele jaloeziegevoelens worden gevoed door onzekerheid en angst. Je denkt dat er iets gaat gebeuren, zonder dat daar directe aanleiding toe is. Hierbij krijgen onterechte gevoelens van woede, wantrouwen en waanzin de overhand.

 

Jaloezie als drijfveer

Jaloezie wordt vaak gezien als een slechte eigenschap, maar wie beter tussen de regels doorleest, weet dat jaloezie niet per se verkeerd hoeft te zijn. Jaloeziegevoelens zijn onvermijdelijk en horen nu eenmaal bij ons complexe gevoelsleven. Dat wil overigens niet zeggen dat er niets positiefs uit voort kan komen. Jaloezie prikkelt je om nog beter te doen door lering uit het verleden te trekken en verbeteringen in je leven aan te brengen.

 

Omgaan met jaloezie

Ouders hoeven zeker niet alles wat zij hun kinderen geven op een weegschaaltje te leggen. Het is dan ook goed om te kijken naar de gevoelens van jaloezie van het kind, te luisteren naar het kind en de gevoelens serieus te nemen. Laat het kind eerst vertellen wat hem of haar dwars zit voordat je het aanspreekt op het gedrag dat voortkomt uit jaloezie. Niet het jaloers zijn is verkeerd, maar het gedrag dat eruit voortvloeit, zoals zeuren, boos worden of af gaan pakken, is verkeerd. Door dit goed duidelijk te maken, help je je kind wijs te worden uit de eigen gevoelens en geef je het signaal dat de gevoelens van ‘jaloers zijn’ tot op zekere hoogte wel mogen.

Tips om beter met gevoelens van jaloezie om te gaan

Tip 1 Relativeer! Bedenk dat niemand de beste, leukste of knapste kan zijn en het kind dus ook niet. Maak aan je kind duidelijk dat het dat dus ook niet hoeft te verwachten van zichzelf, dat doet een ander ook niet.

Tip 2 Werk aan het zelfvertrouwen van het kind, want onzekerheid is de grootste ‘jaloezievoeder’. Geef aan dat het kind dan misschien niet de beste, leukste of knapste ter wereld is, hij of zij wel uniek is en kwaliteiten genoeg heeft om de moeite waard te zijn.

Tip 3 Vraag waarom het kind jaloers is. Gaat het om iets dat een ander heeft en hij of zij niet? Bekijk dan eens wat het is dat het kind zou willen en hoe hij of zij datgene zou kunnen bereiken. Wees wel realistisch in het stellen van doelen met je kind. Een mooie fiets of leuk bijbaantje moet lukken, maar topscoorder worden in het voetbalteam, terwijl het kind echt geen talent heeft, is misschien niet hetgeen je zou moeten nastreven. Het zou je kind waarschijnlijk alleen maar meer onzeker en jaloers maken.

Tip 4 Geef aan dat ieder kind zijn onzekerheden heeft. Hij of zij is misschien jaloers op een vriendje met een supermooie fiets, terwijl dat vriendje het hockey niveau van je kind benijdt.

Tip 5 Draai de rollen eens om. Hoe zou jouw kind behandeld willen worden als hij of zij degene was waar iemand jaloers op was? Geef aan dat je kind blij moet zijn voor de ander, en dat hij of zij niet moet laten merken dat het jaloers is. Help je kind hierbij.

Tip 6 Als je zelf gelukkig en zelfverzekerd bent, heb je ook geen reden om jaloers te zijn!

 

Signalen

Pijn in de buik, hoofdpijn en slapeloze nachten zijn signalen dat het kind ergens te veel mee bezig is. Laat jaloeziegevoelens vooral niet de overhand krijgen, roep ze een halt toe door erover te praten (wegdrukken werkt averechts!). Bewaak dit als ouder en nanny altijd voor een kind. Lukt het als ouder of nanny niet om het kind hierbij te helpen en te ondersteunen, denk dan eens aan professionele hulp.

Jaloezie is een negatieve aandachtstrekker en kost veel energie bij een kind. Hier goed mee om leren gaan is voor elk kind van groot belang.

Ik hoop met deze informatie wat meer basis mee te geven over jaloezie en daarbij vooral te laten weten dat dit gevoel serieus genomen dient te worden.

Heb jij feedback of tips over dit onderwerp? Laat het in een reactie hieronder gerust weten!

 

Wendy Bakx-Sanner